STADSKANAAL – De Stadskanaalster historie kent vele kerkgenootschappen. In 1830 werd de eerste kerk door de Nederlands Hervormde gemeenschap gebouwd, de huidige Semsstraatkerk.
Ook andere gelovigen hadden behoefte tot samenkomsten. Zo ook de in Stadskanaal woonachtige doopsgezinden. Zij kwamen in 1849 bijeen in een boerenschuur om hun diensten te kunnen houden. Hiervoor werd een preekstoel aangeschaft voor drie gulden en elf cent.
Uiteraard was het houden van de wekelijkse bijeenkomsten in een boerenschuur niet ideaal. Een eigen kerkgebouw was het doel. Bracht de eerste collecte op een bijeenkomst in 1848 nog 4,10 gulden op, in 1850 stroomden vanuit het gehele land de gelden binnen en was er ruim 5500 gulden beschikbaar voor de bouw.
Er werd een stuk grond gekocht van de weduwe Sie met een heemstede van H.Drenth.* Hierop kon een kerkgebouw en de daarbij behorende pastorie worden gebouwd. Bij Koninklijk Besluit werd ‘op 18 Junij 1850 aan de Doopsgezinde ingezetenen te Stadskanaal vergunning verleend tot oprigting eener zelfstandige Doopsgezinde gemeente aldaar, met eigen kerk en leraar, buiten bezwaar van ’s rijks kas”, aldus de Nieuwe Utrechtse courant. ‘Zo telt de veenkolonie Stadskanaal reeds vier kerkelijke gemeenten, terwijl volgens geruchten tot oprigting eener vijfde, eener Lutersche , reeds pogingen worden gedaan’.
De kerk verrijst rechts van de laan die daarna Menistenlaan wordt genoemd naar Menno Simonsz, de vroegere pastoor uit Witmarsum, waarvan de volgelingen zich Menisten of Wederdopers noemden.
Op 9 maart 1851 wordt de eerste godsdienstoefening in deze nieuwe kerk gehouden door de bekende doopsgezinde dominee A. Winkler Prins uit Veendam. De eerste predikant werd in 1856 beroepen in de persoon van Ds. A.S. Haitsma uit Tjalleberd, dezelfde plaats waar ook Winkler Prins vandaan kwam.
Tot die tijd werden de diensten geleid door hulppredikers. Tot 1870 moest de gemeenschap wachten voordat er een kachel in de kerk werd geplaatst. En totdat de Lutersche gemeenschap een eigen kerkgebouw aan de Hoofdkade bouwde werd er tijdelijk gekerkt in de doopsgezinde kerk.
Op de foto uit 1937 poseert een groot aantal leden van de doopsgezinde gemeente voor het kerkgebouw. Waarschijnlijk zijn het doopsgezinden uit Veendam en Stadskanaal die hier voor het oude kerkgebouw in Stadskanaal poseerden. Wie kent nog namen van de personen op de foto? En ter gelegenheid waarvan is de foto gemaakt?
In 1966 werd het kerkgebouw door de gemeente Onstwedde gekocht. Op de hoek van de Menistenlaan werden winkelpanden gebouwd en op de plaats van de kerk vestigde zich De Trekpleister. De Menistenlaan is er nog steeds, evenals het er achter gelegen Menistenplein, dat dezelfde naam kreeg.
Onder architectuur van J. Sterenborg uit Ter Apel werd een nieuw kerkgebouw geplaatst aan het Boerendiep schuin achter de rooms-katholieke kerk en de gereformeerde kerk. Hoewel ook hier de kerkgemeenschap is afgenomen, worden er samen met Veendam nog wekelijks kerkdiensten gehouden.
* bron Artikel Kerkentocht 1 door W.H. van der Ploeg.
Wilt u reageren op het artikel? Heeft u aanvullingen? Bel dan Jaap Meijering (0599-613985) of stuur een mail naar meijeringjl@planet.nl