STADSKANAAL – In de populiare rubriek vervlogen tijden neemt Jaap Meijering zijn lezers mee naar de eerste school in Stadskanaal.
Jaap Meijering
Tijdens het graven van het Stads-Kanaal werden ook al de eerste woningen langs het kanaal gebouwd. Voor onderwijs waren de kinderen echter aangewezen op omliggende dorpen als onder meer Wildervank, de latere Zuiderschool. Steeds meer was er behoefte aan een eigen schoolgebouw. In 1810 werd door de stad Groningen een heemstede gekocht op de 2300ste roede aan de Oostzijde van het kanaal (nu H.J.Kniggestraat 136).
Onderwijs werd in dat jaar al gegeven in een woning langs het kanaal. De eerste school in Stadskanaal kreeg later de naam Oosterschool, maar werd in het begin nog Stadsschool genoemd. Dit omdat de stad Groningen de school liet bouwen. Het leerlingenaantal verschilt dan nog wel eens omdat veel ouders hun kinderen in de drukke periode meenamen naar het veen om te helpen.
In 1816 wordt een nieuw schoolgebouw gerealiseerd met een grote woning en dito tuin voor het nieuwe schoolhoofd. Op het schoolgebouw werd een klok neergezet. Deze klok was afkomstig van het Klooster van Ter Apel. Stadskanaal had toen nog geen klok met toren*.
Van de hoofdmeester werd ook verlangd dat drie maal per dag de klok werd geluid. ‘s Morgens om 9 uur ‘s middags om 1 uur en om 5 uur, alsmede op de zondagen voor de aanvang van de kerkdienst. Voorts had hij de zorg om het naastgelegen kerkhof te onderhouden, alsmede het delven van de graven. Ook was hij verplicht de klok te luiden bij een begrafenis. Voor dit alles ontving hij een aparte beloning. Echter het grasgewas dat op het kerkhof groeide mocht hij voor eigen gebruik behouden.
In 1926 werd de Oosterschool geheel verbouwd en heropend met een groot schoolfeest. In 1967 zou er weer onderhoud plaatsvinden maar door de fusieplannen van de gemeente Wildervank met Onstwedde gingen deze niet door. In 1975 werd besloten achter de bestaande school een nieuw noodgebouw te plaatsen en werd het oude witte schoolgebouw afgebroken.
Op 26 juni 1990 werd het besluit genomen om de Oosterschool definitief op te heffen. Het noodgebouw werd in gebruik genomen als particuliere woning. De school werd samengevoegd met de Burgemeester Liezeschool (de vroegere Nieuwe School) en ging na de zomervakantie van 1990 verder onder de naam De Oleander.
Bekende schoolhoofden waren Meester Egbert Jans Hardenberg. D. Poort, H. Bakker, H. de Grijze en meester Van der Horst.
*De er naast gelegen N.H. kerk – achter de bomenrij op de foto niet zichtbaar – werd gebouwd in 1830! Tussen het schoolgebouw en de kerk ligt het oude kerkhof.
Wilt u reageren op het artikel? Heeft u aanvullingen? Bel Jaap Meijering (0599-613985) of stuur een mail naar meijeringjl@planet.nl