TER APEL – Het brede kanaal dat Ter Apelkanaal en Ter Apel doorklieft en vervolgens via Barnflair naar Munnekemoer doorloopt in zuidelijke richting, is halverwege de negentiende eeuw geheel met de hand gegraven.
door Rienhart Wolf
Turf was in die tijd voor de stad Groningen ‘big business’. Het graven was dan ook in opdracht van de stad Groningen, zodat de veengebieden in het zuiden van de provincie ontgonnen konden worden. Het Stads-Kanaal werd daarmee de levensader van de veenkoloniën, en zo ook van Ter Apel. Langs het kanaal verpachtte de stad kleine bouwpercelen, de zogenaamde hemen. Daarop ontstond bebouwing en langs het kanaal werden wegen en later tramlijnen aangelegd. Dit resulteerde in de eerste decennia van de vorige eeuw in een grote bedrijvigheid op en langs het kanaal.
Fotograaf Lunow is het gelukt om die elementen vast te leggen in één foto. Deze foto is één van de zogenaamde picturale foto’s, die Lunow gemaakt heeft. De foto getuigt van het scherpe oog, dat Lunow had, als het ging om het vastleggen van de sfeer. Hier is goed nagedacht voordat op de knop werd gedrukt. Heel knap is gespeeld met de zon, die breekt in de rook uit het turfschip, precies op het moment, dat de jongen met de kruiwagen over de loopplank gaat.
Het zware bladerdak van de bomen vormt samen met het donkere turfschip een prachtige omkadering, die de aandacht van de kijker naar het centrum van de foto zuigt. De convergerende lijnen van tramrails en kanaal doen de rest. Het eindresultaat zoals hier afgedrukt, is een combinatie van een haarscherpe fotografische en compositorische blik én een uitmuntende beheersing van de donkere kamer techniek. Deze prent is een afdruk van een origineel glasnegatief, gemaakt met een platencamera.
Laatste bijdrage
Deze foto is wellicht de mooiste foto uit mijn collectie, waarmee ik mijn jarenlange bijdragen aan de lange reeks ‘Vervlogen Tijden’ afsluit. De mooiste foto’s uit mijn bijdragen aan die reeks zijn terug te vinden in het fotoboek, dat volgende week uitkomt. Vanaf nu neemt Jakob Been het stokje van mij over en ik wens hem daarbij heel veel succes. Ik dank de Ter Apeler Courant en de Kanaalstreek voor de gelegenheid, die zij al jaren geven om de regionale geschiedenis voor het voetlicht te brengen.
De foto is omstreeks 1922 genomen op de kanaalwal aan de straatkant, ongeveer ter hoogte van de huidige Aldi. Lunow had zijn statief – met daarop de houten platencamera – geplaatst op de rails van de EDS tram naar Emmen. We zien in de verte de Roswinkelerbrug.