NIEUW-BUINEN – In de rubriek Vervlogen tijden … neemt Jacco Pranger de lezers mee naar 1961. Naar de Stationsstraat in zijn woonplaats Nieuw-Buinen.

Een kiekje door de brug die lag over het Dwarsdiep ingang Noorderdiep. Over de brug zien we de Stationsstraat liggen met het stationsgebouw van Nieuw-Buinen. Het werd in gebruik genomen in 1924 bij de opening van de spoorlijn Stadskanaal-Musselkanaal-Ter Apel. In 1996 werd het gebouw afgebroken en zo verdween er een stukje nostalgie. Alleen het spoor ligt er nog. Op dit spoor rijdt de stoomtrein van de S.T.A.R. van Stadskanaal naar Musselkanaal waar het spoor ook eindigt.

Aan de linkerzijde van de foto zien we een nog onbebouwd gedeelte. Op de hoek van de Stationsstraat en het Dwarsdiep stond tot 1945 de woon-winkelpand van Oetze Runge. Maar op deze foto zien we een leeg beeld. Daar werden in de jaren 80 van de vorige eeuw vier woningen gebouwd. Op deze plaats werden tot begin jaren 80 ook de jaarlijkse kermissen gehouden, totdat de woningen werden gebouwd.

Aan de rechterzijde staat het oude koffiehuis van de familie Benus. Nu in gebruik als woonhuis zonder horecabestemming. Daarnaast zien we vier woningen, die er nog steeds staan, en de zonneschermen van de manufacturenzaak van de familie Twickler. Nu woont de familie Bouland daar die een stoffeerderij runt.

De brug is afgebroken en het kanaal is gedempt begin jaren 70 van de vorige eeuw. Een stukje historie is verdwenen. Het kanaal was belangrijk voor afvoer van water en voor vervoer van goederen.

Links ligt de weg Dwarsdiep richting Stadskanaal en rechts de Industrieweg richting Musselkanaal. Waar nu de Stationsstraat ligt stond tot rond 1923 het eerste huis van Nieuw-Buinen, het Markehuis uit 1828. Het huis moest wijken voor de aanleg van de Stationsstraat.

U wilt reageren op het artikel van Jacco Pranger? Bel 06-21831002 of stuur een mail naar pranger@nieuwbuinen.com

TER APEL – In deze rubriek lieten we enkele weken geleden een foto uit de 30-er jaren van de vorige eeuw zien, genomen ter hoogte van de Roswinkeler brug. Uit dezelfde tijd dateert de foto van deze keer.

door Rienhart Wolf

Het verschil is dat de (onbekende) fotograaf ongeveer 50 meter verder naar het Oosten staat, maar de blikrichting is dezelfde (naar het Westen). We staan nu precies op de plaats waar de Oude Weg uitkomt op de Hoofdstraat.

Gevaarlijk punt

Het waarschuwingshek links moet voorkomen dat verkeer vanaf de Oude Weg onbedoeld rechtdoor het kanaal inrijdt of in botsing komt met de tram. De man centraal in beeld bedient met zijn rechtervoet wellicht de wissel die de tram naar het station (rechts) leidt. Misschien had de man ook wel een waarschuwingsfunctie om het straatverkeer te waarschuwen voor de overstekende tram. De rails kruisen met een bocht de klinkerbestrating van de Hoofdstraat en het daarlangs gelegen voetpad.

Stationskoffiehuis

Het pand rechts is het tolhuis annex brugwachterswoning. Op die plaats staat nu het appartementencomplex “Tramhuys”, hoe toepasselijk. Net boven de lokomotief zien we een deel van café Ananias, oftwel het Stationskoffiehuis.

Regionaal belang

Op zowel de goederenwagons alsook op de 2e passagierswagon is de naam EDS te lezen. Die afkorting staat voor Eerste Drentse Stoomtramwegmaatschappij en we zien op deze foto de tram die kwam van het Boschhuis en ging in de richting van Emmen, met als eindpunt Erm. Daarmee was de EDS tramlijn van groot belang voor de regio Zuidoost Groningen. Het was de snelste verbinding naar het centrum van het land, via Emmen. De EDS-tramlijn startte in 1909 en functioneerde tot vlak voor de bevrijding in april 1945. Toen werd de trambrug in Ter Apel door de Duitsers opgeblazen. Dat betekende het einde van de tramverbinding Emmen-Ter Apel

Commentaar en/of aanvullingen graag naar redaktie@oudterapel.nl

STADSKANAAL – In de rubriek Vervlogen tijden neemt Jaap Meijering uit Stadskanaal u nogmaals mee naar de omgeving van de Nijveensche Mond.

Jaap Meijering

De vorige keer toonde ik een beeld uit 1915 van het begin van de Van Boekerenstraat (nu Handelsstraat) met de zadelmakerij van Metz en Mooibroek. Daarnaast een open stuk terrein. Achter op dit terrein had (waarschijnlijk al in 1901) B.M.Rademaker zijn rijwielenfabriek. Toen de zaken goed liepen bouwde hij na 1915 vlak aan de straatweg zijn showroom voor rijwielen met daarachter en boven zijn woon- en slaapvertrekken.

De foto toont een beeld van het pand waar de eigenaar in de zijdeur staat, trots op zijn nieuwe bedrijf. Daarachter de vrijstaande rijwielenfabriek. In 1919 overleed Rademaker. Vanaf 1922 vestigde E. Broekema zich in de panden, nu met een motorfietsenhandel. Hij verkocht onder meer Harley Davidson. Daarna werd het een Ford garage van de firma Driesen en Van der Meulen.

Na een gedeeltelijke brand kocht schoenmaker Joh. Heijen het pand. Door de verwoeste zolderruimte kreeg de voor verdieping een nieuw plat dak en bredere goten. De pui werd aangepast en er kwamen etalages aan de straatzijde met in het midden een deur. Links gaf toegang tot de sigarenzaak en rechts tot de schoenenzaak van Heijen. Later werd het hele winkelpand als schoenenzaak gebruikt.

In de zestiger jaren vestigde H. Zwier hier zijn groenten- vis- en fruitzaak. Wie nu vanuit de Gasselternijveenschemond de rotonde op rijdt ziet direct rechts het nog nog steeds bestaande pand van klokkenzaak De Groot. Achter op de parkeerplaats tegenover supermarkt SPAR is zelfs nog de oude rijwielfabriek van Rademaker zichtbaar. In deze grote schuur waren nadien verschillende bedrijfjes gevestigd.

U wilt reageren? U heeft aanvullingen? Neem dan contact op met Jaap Meijering, 0599-613985 of meijeringjl@planet.nl

NIEUW-BUINEN – Jacco Pranger glundert van oor tot oor. “De historie van de glasindustrie is na een halve eeuw weer terug in Nieuw-Buinen.”

“Het was een lange weg, maar sinds enkele weken is de verzameling van glasmachines en glaswerk weer terug in Nieuw-Buinen na een rondreis door Nederland”, vertelt de inwoner van Nieuw-Buinen. “Al geruime tijd waren wij als Historische Vereniging Nieuw-Buinen en Buinerveen in gesprek met het Glasmuseum in Veenhuizen om de historie van Nieuw-Buinen weer terug te brengen naar de thuisbasis.”

“Het is deze maand gelukt om met de hulp van enkele sponsoren een groot gedeelte van deze verzameling te kopen op een online veiling”, vervolgt Pranger. “Na een langdurige inspanning van enkele bestuursleden van onze vereniging is alles uiteindelijk goed afgelopen. Voor het transport naar Nieuw-Buinen moest zelfs een zware vrachtwagen worden ingeschakeld. Wij zijn nu druk bezig om alles uit te zoeken en te sorteren. Het is een grote voorraad mallen van zowel hout als metaal, gereedschappen en glaswerk en machines waar het glas in werd gemaakt. Ook zijn we enkele dagen bij het veilingbedrijf geweest met een groot gedeelte van ons bestuur om de helpende hand te bieden bij het uitpakken en het sorteren.

Het ging in totaal om acht vrachtwagen ladingen met verhuisdozen en enkele vrachtwagen ladingen met machines. Een groot aantal dozen was al jaren in opslag geweest en het was voor veel mensen een verrassing wat er allemaal uit te voorschijn kwam. We hebben met veel plezier dit samen als team kunnen doen. In de komende tijd gaan we met verschillende partijen in gesprek over de aanpak om het aan de mensen te kunnen laten zien. Ook zijn we op zoek naar oud-glasblazers of mensen die in de glasindustrie werkzaam zijn geweest en die nog met deze machines hebben gewerkt. Misschien kunnen die ons helpen om informatie te krijgen over de machines en de vele gereedschappen.”

Voor meer ontwikkelingen over dit glasmateriaal en de op te zetten tentoonstelling kunt u altijd contact met ons opnemen, besluit Pranger.

Kijk voor meer informatie op de website www.histver-nb.nl

U wilt reageren op het artikel? Neem dan contact op met Jacco Pranger, 06-21831002 of stuur een mail naar pranger@nieuwbuinen.com

TER APEL – Bijgevoegde sfeerfoto die dateert uit de 30-er jaren en lag al geruime tijd klaar om in deze rubriek gepubliceerd te worden. Gehoopt was dat een dik pak sneeuw voor de publicatie aanleiding zou zijn maar aangezien dit jaar een witte kerst niet in het verschiet ligt, dan maar een ander aangrijpingspunt.

Rienhart Wolf

De foto door Lunow is genomen vanaf het trottoir langs de Hoofdstraat vóór de deur van (toen nog) Hotel A.K.de Boer, later veel bekender als hotel cafe restaurant “de Posthoorn”. Blikrichting is naar het westen, dus in de richting van Emmen. Lunow had altijd een feilloos gevoel voor timing van de foto, hier heeft het kortgeleden nog gesneeuwd want de sneeuw ligt nog op de kleinste boomtakken. Toch is dit niet de eerste sneeuw van het seizoen. Te oordelen aan de bergen sneeuw langs de kant van de weg is de winter al zeker enkele weken geleden begonnen. De sneeuw ligt in keurige hopen langs de weg, met de hand geschept van de straat en van het voetpad, destijds een verplichting voor eigenaars van een heemsteden (langgerekt percelen stadsgrond) langs het kanaal.

Sneeuwbal
De fietsers rijden nog wat onzeker, de rechter fietser zoekt steun bij de linker. Of zou dat jongetje links net een verse sneeuwbal naar hen hebben gegooid ? Verderop op het trottoir rechts wordt een hondje uitgelaten. De hotelier heeft zijn stoepje al keurig ontdaan van verse sneeuw, hij wilde de vloerbedekking natuurlijk niet smerig hebben. Overigens werd er in die tijd van gemeentewege niet met zout gestrooid en van gemeentelijke sneeuwschuivers was al helemaal geen sprake.

Glas-in-loodraam
Het glas-in-lood raam boven de cafédeuren draagt nog de naam van de allereerste hoteleigenaar Beckman. Bij de sloop van het hotel in de 70-er jaren is dit raam bewaard gebleven. De stoomtram in de richting van (of vanuit) Emmen is kortgeleden gepasseerd want de verse sneeuw is uit de rails geperst. Links (niet op de foto) bevond zich een draaibare trambrug over het kanaal die in de oorlog is opgeblazen. Vermeldenswaard is nog dat van de 3 lindebomen rechts tegen de gevel, er nu nog ééntje staat in de stoep van het appartementencomplex “de Posthoorn”.

Commentaar en/of aanvullingen graag naar redaktie@oudterapel.nl

STADSKANAAL – In de rubriek Vervlogen tijden neemt Jaap Meijering u deze keer mee naar het centrum van Stadskanaal, gemeente Onstwedde in 1952.

door Jaap Meijering

Het was een drukte van belang in de Hoofdstraat. Terwijl een bodewagen langs het trottoir stilstond om te laden en te lossen minderde een Volkswagen kever schijnbaar vaart en werd ingehaald door twee fietsers. Dit terwijl brandstoffenhandelaar J. Peters van de Postkade juist zijn vracht kolen had gelost en met zijn lege fietskar van de Stationsbrug af kwam rijden. Gelukkig was de agent van de gemeentepolitie standby om het fietsende en gemotoriseerde verkeer zo nodig in goed banen te leiden.

Fotograaf Frans Huizinga maakte in 1952 deze foto in opdracht van de plaatselijke middenstand die klachten kreeg van het winkelend publiek voor opspattend water dat vanaf trottoir en hoofdweg in de onverharde berm veel plassen veroorzaakte. Mede daardoor werd besloten om de straatweg langs het Stads-kanaal te verbreden.

Links op de foto is een deel van het oude pand van schoenenzaak annex rookartikelenzaak Cuba van Jansen nog goed zichtbaar. Het oude gemeentehuis bevindt zich achter de agent van de gemeentepolitie en is niet zichtbaar. Wél de ingang van de raadzaal en trouwzaal van de gemeente Onstwedde achter de lantaarnpaal. Het uitstekende balkon is van de woning van de Joodse godsdienstonderwijzer – de Chazzan – dat voor de Joodse synagoge stond. De oude draaibrug – toen gemeentehuisbrug geheten – is rechts juist zichtbaar. Op deze plaats lag later de Eurobrug en nu de nieuwe nostalgische ophaalbrug die toegang geeft tot de Stationslaan en de Parkwijk.

Over de brug naar links zien we eerst het cafetaria van Thieme Idema. In het pand ernaast woonde destijds C. Stikfort de bekende autobusondernemer. Vervolgens het pand van familie Moolhuizen en nadien postbode Heijerman. In het hoge pand ernaast woonde Egbert Pot. Deze had een fruit- en groentekwekerij en achter zijn huis een groot appel-hof. Vele in de buurt wonende kinderen hebben hieruit menig appeltje verschalkt.

Achter het bestelbusje bevond zich in die tijd de bloemenzaak van H.J. Luth (daarvoor Ansmink). In het grote pand daarnaast woonde dokter J. Ris. Deze was medisch adviseur van de Raad van de Arbeid.
In 1957 werden de eerste bomen langs de Hoofdstraat gekapt en vervolgens werd de rijweg geheel vernieuwd en verbreed.Op de plaats van het uit stekende balkon en de paal van de bushalte, staan nu de palen ter ondersteuning van de flat Het Raethuys op de hoek Hoofdstraat/Europalaan.

U wilt reageren? U heeft aanvullingen? Bel Jaap Meijering (0599-613985) of stuur een mail naar meijeringjl@planet.nl

MUSSELKANAAL – Jacco Pranger uit Nieuw-Buinen neemt de lezers deze keer mee naar de Badstraat in Musselkanaal. De foto is gemaakt in 1996.

door Jacco Pranger

Op de foto staan woonhuizen in verschillende karakters in twee onder een kap modellen. Ze werden destijds in 1926 gebouwd om te voldoen aan de vraag naar huurwoningen met een ruime tuin om te kunnen voorzien in eigen behoefte.

Het was een volksbuurt waar iedereen elkaar kende. De mededeling dat de woningen werden gesloopt kwam hard aan. De meeste bewoners woonden er vele jaren en moesten dan ook op zoek naar een nieuw onderkomen.

De woningen stonden tussen de Jan Kortstraat en de Willem Diemerstraat en achter de Marktstraat. Aan beide kanten van de straat stonden deze woningen die in 1996 zijn gesloopt. Aan de linkerzijde van de foto stonden huizen die niet meer zichtbaar zijn op de foto. Daar staat nu het wooncomplex voor ouderen op de hoek Badstraat en Willem Diemerstraat: Diemerhof. En loopt er een straat tussen door met de naam Landbouwstraat waar ook enkele woonhuizen zijn gebouwd.

De woonhuizen die we zien op de foto aan de rechterzijde van de foto hebben plaats gemaakt voor huur- en koopwoningen. Er is ook een straat aangelegd: Lavendelstraat. En naast het huis rechts ligt de Gladioolstraat.

De Badstraat (voorheen de Achterweg en later Telefoonweg) is vermoedelijk genoemd naar het badhuis die staat op de hoek Frans Nanningstraat en de Badstraat. Dit huis werd gebruikt voor de mensen die in hun woning geen douche hadden en daar wekelijks tegen betaling zich konden douchen. In 1968 werd het badhuis opgeheven en kreeg dit badhuis de bestemming van een kleuterschool met de naam Sneeuwwitje (pand is wit geverfd, vandaar deze naam) als onderdeel van de Openbare Lagere school 3 aan de Marktstraat.

De kleuterschool werd in de jaren 80 van de vorige eeuw weer afgestoten en is omgebouwd tot woonhuis. Het pand is net niet zichtbaar op de foto. Het staat geheel rechts.

U wilt reageren op het artikel van Jacco Pranger? U heeft aanvullingen? Bel dan 06-21831002 of stuur een mail naar pranger@nieuwbuinen.com

TER APEL – De foto die we hier plaatsen is de eerst bekende foto van de Schotslaan, gemaakt door het fotografisch bedrijf Dr. Trenkler & Co uit Leipzig.

door Rienhart Wolf

Het poststempel op de kaart is van 1907 maar de foto is waarschijnlijk gemaakt vlak na de bouw van de boerderij-villa van Jan ter Wisch in 1902. Opmerkelijk is dat de Schotslaan nog geheel onbebouwd is, met name aan de linkerzijde staat nog bos, waar tegenwoordig een rij statige villa’s staat. Goed is te zien dat de Schotslaan ligt in het verlengde van de Hoofdstraat. De bomen ter weerszijden zijn naar schatting zo’n 40-50 jaar oud hetgeen betekent dat de Schotslaan al bestond toen het kanaal werd doorgetrokken van de Roswinkelerbrug in de richting van de Duitse grens, tussen 1860 en 1870.

De ‘knik’in het kanaal

Er is wel gesuggereerd dat het kanaal oorspronkelijk veel later de bocht naar het zuiden zou moeten maken, dus dat het kanaal langs de Schotslaan zou hebben gelopen. Een onverwachts afwijkende bodemgesteldheid zou daarvoor de oorzaak zijn geweest. Bewijzende documentatie daarvoor is vooralsnog niet bekend. Hoe het ook zij, de knik naar het zuiden maakte ook dat rails van de paardentram op deze foto een knik maken in de richting van de remise aan de (toenmalige) Stationsstraat, de tegenwoordige Oosterstraat. De Boschlaan was nog een slingerende zandweg en ook de Schotslaan was nog niet bestraat.

Plattelandsprofessor Brummer

Aan de rechterzijde zien we het hotel van Jan Stukje waar ten tijde van deze foto praktijk werd gehouden door de befaamde “plattelandsprofessor” Dr Theodor Brummer uit Lindloh (Duitsland). De praktijk van Brummer liep (mede door de tramverbindingen) dusdanig goed dat hij kort daarop de eerste schitterende villa aan linkerzijde van de Schotslaan liet bouwen. Die staat er nu nog steeds, de panden van ter Wisch en Stukje zijn verdwenen.

Commentaar en/of aanvullingen graag naar redaktie@oudterapel.nl

STADSKANAAL – In de rubriek vervlogen tijden neemt Jaap Meijering de lezer deze keer mee naar de Hoofdstraat in Stadskanaal waar vroeger de bereden brigade in Stadskanaal was gevestigd.

door Jaap Meijering

Iedere periode kent zijn roerige tijden. In de periode 1885-1889 was er ook in dit gebied veel onrust. Stakingen in de Drentse venen en incidenten door gebrek aan werk, slechte arbeidsomstandigheden en onderbetaling alsmede invloed van alcoholische dranken hadden hun weerslag op de leefomstandigheden der bevolking.

Ook in Stadskanaal staakten in 1889 een groep arbeiders. Het zware werk voor het kappen van de vele dennenbomen in de omgeving van het Unikenkerkhof voor dertig cent per dag, werd hun te machtig. Plaatselijke incidenten volgden daarop en huzaren te paard van elders werden ingezet om de orde te handhaven. Dit resulteerde er in dat er in 1890 ook in Stadskanaal een tot de landmacht behorende Marechaussee kazerne werd gebouwd.

Voor 5944 gulden werd de bouw gegund aan de plaatselijke aannemer H. Groenier. Op deze ansichtkaart uit 1903 is rechts de oude kazerne te zien met de bereden politie-instanties en hun gezinnen voor het gebouw. Het zichtbare gedeelte van het gebouw op de foto is de plaats waar Edo Pinkster zijn kruidenierszaak had en de krant ‘De Kanaalstreek’ had tot 2003 op Hoofdstraat 14 zijn domicilie. Nu is het Café ‘De Twee’.

In de schuur van dit pand – naast de parkeerplaats van Aldi – is nog steeds het oude metalen raampje van een cel zichtbaar. In 1935 werd de kazerne verplaatst naar de oude ambtswoning van de burgemeester aan de Hoofdstraat 79 (naast v/h Bakker Bos). In 1945 werd de staatspolitie gewijzigd in Rijkspolitie en in 1947 werd het Onstwedder korps gemeentepolitie. Vanaf 1971 werd het huidige politiebureau naast het Geert Teiscentrum in gebruik genomen.

Het grote gebouw op de foto naast de kazerne is het Hotel Chicago van eigenaar Lammert Aden. Deze had als timmerman jaren in de Verenigde Staten vertoefd en vestigde bij terugkomst hier zijn ‘logement met hotelvergunning’. Het werd vooral bezocht door allerlei artiesten en personen van vreemde pluimage. Ook pinda-chinezen behoorden tot zijn geregelde gasten. Onder het motto: ‘Pinda-pinda, lekkalekka’ verkochten zij aan de bevolking hun waren.

Kort na het overlijden van Aden werd het pand geheel gemoderniseerd. De volgende keer hoop ik hier verder op in te gaan.…

In het pand links naast het logement was in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw de Boaz bank gevestigd. Directeur was de heer G. Pot. Deze woonde met zijn gezin achter in het pand. Nadien hadden de dames Van Dijken in dit pand een hoedenzaak. Daarna betrokken onder meer Sportzaak Bralts, Radio Boelman, Wierenga optiek en 3 Suisses breimode het pand.

Zoals op de kaart links onder vermeld werd deze uitgegeven door A.Verwer Azn. Boekhandel te Stads-Kanaal. In die tijd zetten de afzenders – in dit geval Jan en Albertha – nog vaak hun namen op de witte rand van de fotozijde. Op de achterzijde stond enkel het adres waarheen de kaart werd verzonden.

U wilt reageren op het artikel? U heeft aanvullingen of vragen? Bel Jaap Meijering (0599-613985) of stuur een mail naar meijeringjl@planet.nl

EERSTE EXLOERMOND – Deze week vertelt Jacco Pranger over een foto die in 1997 is gemaakt van het woonhuis en voormalig winkelpand van de familie Piening met het huisnummer 36 in Eerste Exloërmond.

Voorheen stond hier een andere woning. Gebouwd in 1883 en bewoond door Pieter Kloosterman tot 1896. Van 1896 tot 1902 bewoonde de familie Jan Ottens dit huis, waarna de familie Piening eigenaar werd van dit woonhuis.

Sjoerd Piening (overleden op 30 november 1911) en zijn vrouw Metje Brandsema (overleden op 13 september 1915) woonden hier tot zij overleden. Er waren drie kinderen, Andries, Kornelius en Henderkien. Hun zoon Andries nam het woonhuis over in 1916 en hiermee ook de zaak van zijn ouders. De familie Piening had een manufacturenzaak waar onder meer sokken, lappen, garens, broeken, hemden en pakken werden verkocht.

De woning werd in 1925 gesloopt en vervangen door een nieuw huis met winkelruimte dat we zien op de afgebeelde foto. Aan de rechterzijde van het woonhuis was de winkel met toegangsdeur, maar helaas ontbreekt hier een foto van. De waren die in de winkel werden verkocht kwamen van leveranciers uit onder meer Arnhem, Oude Pekela, Max Dohle uit Stadskanaal en firma Drenth uit Stadskanaal. Niet alleen in de winkel werd verkocht, maar ook ging men langs de deur om de waren aan de man te brengen.

Andries Piening – geboren op 2 maart 1891 in Drouwenermond – was gehuwd met Geertje Jongman – geboren op 29 november 1895 in Eerste Exloërmond. Het echtpaar kreeg drie kinderen: Sjoerd (1918), Lucas (1921) en Kees (1926). Het bedrijf werd in 1955 beëindigd. Het pand werd in 1966 verkocht aan de Gemeente Odoorn. Andries overleed op 29 maart 1977 en zijn vrouw Geertje op 21 oktober 1979.

Mede dank aan Geert en Jantje Schuurman voor hun verstrekte gegevens.

U wilt reageren op het artikel? Bel Jacco Pranger, 06-21831002, of stuur een mail naar pranger@nieuwbuinen.com

Een correctie op de bijdrage van Jacco Pranger van 6 januari over de Badstraat in Musselkanaal. Het badhuis werd gebouwd als kerkgebouw van het Leger des Heils rond 1947-1948.

TER APEL – In Ter Apel is nog een restant zichtbaar van een opmerkelijk staaltje van voortvarendheid en samenwerking van de noordelijke Groninger plattelandsgemeenten.

door Rienhart Wolf

In de wederopbouw periode na de Tweede Wereldoorlog hield de woningbouw geen gelijke tred met de bevolkingsgroei. Met name op het platteland was grote behoefte aan goedkope huurwoningen. De financiële situatie van de – meest zeer kleine – plattelandsgemeenten was nijpend en belemmerde lokale initiatieven om als gemeente zelfstandig sociale woningbouw aan te pakken. In 1950 bracht H. Ottevanger, burgemeester van Ulrum, de naoorlogse woningnood in Groninger dorpen in de publiciteit.

1000 betaalbare huurwoningen

Om 1000 eengezinswoningen te bouwen presenteerde hij een plan, dat binnen een paar maanden werd gedragen door 30 gemeenten. Het plan kreeg daarop ook steun van de regering in Den Haag en voortvarend werd in datzelfde jaar begonnen met de bouw op 42 verschillende locaties. Op 8 mei 1952 was de duizendste woning gereed in Hoogkerk. De meeste woningen uit dit project zijn inmiddels gesloopt, maar een gedeelte staat nog overeind waaronder een rijtje woningen aan de Havenstraat in Ter Apel.

Heel bijzonder: een douche

Van deze woningen bestond maar één variant, met een kleine woonkamer, aparte keuken, een inpandig toilet en drie slaapkamers. Voor die tijd heel bijzonder was dat alle huizen waren voorzien van een douche, en dat terwijl nog niet eens overal stromend water was. De oervorm van deze karakteristieke woningen heeft drie witte gevelstenen boven de voordeur.

STADSKANAAL – In de rubriek vervlogen tijden neemt Jaap Meijering u nogmaals meer mee naar de Hoofdstraat in Stadskanaal. Welke panden stonden er destijds op de parkeerplaats van de Aldi?

Zoals in de vorige rubriek vermeld, stond naast de oude marechaussee kazerne aan de Hoofdstraat – waar nu de parkeerplaats van de Aldi supermarkt is – het Hotel Chicago van Lammert Aden.

Na het overlijden van Aden, werd het voorste gedeelte van het logement geheel verbouwd tot winkelpand. In het rechtergedeelte (Hoofdstraat 13) vestigde J.H. Pinkster zijn zaak. Hij verkocht kruidenierswaren, comestibles en fijne vleeswaren onder de naam ‘De Nieuwe Tijd’. Of hij hiermee zijn zakelijke vooruitstrevendheid kenbaar maakte of dat hij viel onder een winkelketen met dezelfde naam is mij onbekend.

Op de verdieping boven zijn zaak zijn nog de toenmalige hotelkamers van logement Aden zichtbaar. In het linker winkelgedeelte (Hoofdstraat 12) was de hoedenzaak van N. Ham gevestigd. Daarna de manufacturenzaak van T.Wiersema.

Op bovenstaande foto uit begin jaren ’30 van de vorige eeuw staan in de deuropening van links naar rechts gemeentesecretaris L.R. de Groot (hij woonde voor in de Drouwenermond en liep dagelijks langs het pand naar het gemeentehuis), vervolgens een onbekend persoon, eigenaar J.H. Pinkster links in de deur en rechts zoon Edo en zijn echtgenote.

Edo Pinkster liet rond 1937 een nieuwe kruidenierswinkel bouwen rechts naast het pand van zijn vader op Hoofdstraat 14. Ook De Kanaalstreek was hier geruime tijd gevestigd en nu Café De Twee.

In het oude pand van J.H. Pinkster werd in 1939 een levensmiddelenwinkel gevestigd van de Victoria Maatschappij, die werd geëxploiteerd door Joh. Veen (vader van de eerste ambtenaar sportzaken in de gemeente Onstwedde Dick Veen). Veen Sr. werd in 1948 chef bij de Coöperatie aan de Postkade. Daarna vestigde D. Voor in’t Holt zijn fruitzaak op Hoofdstraat 13 (in het rechter deel dus) en in 1956 H.G. Ronde zijn schoenhandel. Ronde bouwde op deze plaats rond 1965 een geheel nieuw winkelpand. Dit werd weer Hoofdstraat 12. Nadat Ronde stopte en boven de zaak bleef wonen, begon in 1976 Ferry van ’t Wout hier zijn Stoffenspecialist. Van 1981 tot 2000 had Alders in het pand zijn bloemen en plantencentrum.

Op de foto uit 1933 was in het pand links van De Nieuwe Tijd de Boaz Bank gevestigd. Daarna onder meer Gez. Van Dijk, Sportzaak Bralts, Radio Boelman, 3 Suisses breimode en Wierenga Optiek). Links daarnaast (niet zichtbaar) stond het pand van wijnhandel en distilleerderij De Haas.

Dat oude tijden snel voorbij kunnen gaan werd in 1987 zichtbaar toen Aldi zich vestigde waar eerder de panden van de Haas en de Boaz bank stonden. In 2000 vestigde Alders zijn bloemenzaak aan de Navolaan en werd het pand van Ronde afgebroken om meer parkeerruimte voor Aldi te bieden. Deze supermarkt laat op haar beurt een geheel nieuwe winkel achter de Hemenflat bouwen. Straks krijgt ook dit bestaande beeld van de Hoofdstraat weer een geheel andere invulling. Ach ja, tijden vervliegen. De ‘nieuwe tijd’ zal het leren.

U wilt reageren? U heeft aanvullingen? Bel Jaap Meijering (0599-613985) of stuur een mail naar meijeringjl@planet.nl

NIEUW-BUINEN – Deze keer vertelt Jacco Pranger over het woonhuis en het winkelpand aan het Noorderdiep 542 in zijn woonplaats Nieuw-Buinen.

Het pand doet thans geen dienst meer als winkel, maar is door de jaren heen weinig tot niets veranderd. Rond 1900 runt de familie van Andries Niks een winkel in kruidenierswaren, maar er worden ook hout, lijkkisten en zelfs meubelen verkocht.
Het voorste gedeelte van het pand wordt gebruikt als woonhuis, het middelste gedeelte als kruidenierswinkel en het achterste gedeelte voor de opslag van bouwmaterialen en aanverwante accessoires.

De werkzaamheden van Andries en zijn vrouw worden voortgezet door zoon Klaas Reinder. Vanwege gebrek aan opvolging wordt de zaak in 1950 overgenomen door Lubbe Donga. Hij gaat alleen kruidenierswaren verkopen. Tien jaar later wordt de familie R. Wiendels de nieuwe eigenaar. Het achterste gedeelte van het pand wordt in gebruik genomen door de familie Wieldraaijer. Er worden ijzerwaren verkocht en ook is een werkplaats gevestigd. Later is Wieldraaijer naar Drouwenermond verhuisd.

In de jaren 70 ruilde de familie Wiendels het winkelpand met de familie Kliphuis die aan het Zuiderdiep 160 een kruidenierswinkel had, maar op zoek was naar een grotere ruimte.

De familie Kliphuis was een begrip in de omgeving en de klanten kwamen van verre om hun boodschappen te doen. Ook werd er nog aan huis bezorgd. Mede door de terugloop van het aantal klanten en omdat geen opvolger beschikbaar was, werd besloten het bedrijf af te bouwen. Langzaam maar zeker kwam er een einde aan de winkelhistorie van het pand.

Op 1 december 2005 werd door Piet Kliphuis de deur van de kruidenierswinkel definitief op slot gedraaid.

Het bijzondere winkelpand en woonhuis staat op de hoek Noorderdiep en de Verlengde Dwarskade in Nieuw-Buinen. Het historisch pand staat op de monumentenlijst van de provincie Drenthe.

U wilt reageren op het artikel van Jacco Pranger? U heeft aanvullingen? Bel 06-21831002 of stuur een mail naar pranger@nieuwbuinen.com

TER APEL – Bijgaande foto is van de eerste brug over het toen pas gegraven Ruiten-A kanaal. Dat was (en is nog steeds) een aftakking van het Stads-Ter-Apeler-Kanaal halverwege de huidige Oosterstraat.

door Rienhart Wolf

De foto is van vóór 1920 toen er een zeer druk scheepvaartverkeer was van en naar de aardappelmeelfabriek T & O (Ter Apel en Omstreken). Tientallen met aardappelen geladen schepen passeerden dan per dag de brug. De brugwachter woonde dan ook pal naast de brug in een karakteristiek brugwachtershuis waarvan de gevel hier links op de foto is te zien. Rechts is nog een deel van café de Boer. Dat café was één van de vele café’s die zich vestigden op plaatsen waar water- en wegverkeer elkaar kruisten. De kanaalwal op de voorgrond heeft een inham waardoor de schepen de draai door de brug makkelijker kunnen maken.

Afwateringskanaal

Overigens, het Ruiten-Aa-kanaal is ontstaan op initiatief van de Vereniging ter Bevordering van de Kanalisatie van Westerwolde opgericht door Boelo Luijtjen Tijdens. Door het graven van dit kanaal beoogde men de wateroverlast ten gevolge van de vervening van het Bourtangerveen te bestrijden. Het Ruiten-Aa-kanaal kwam in 1920 gereed. Het had tevens een zijtak naar Bourtange en was voorzien van acht sluizen.

Tramrails

Ten tijden van deze foto heette de Oosterstraat nog Stationsstraat en in de ophaalbrug liggen dan nog de tramrails van de D.S.M. (Dedemsvaartsche Stoomtram Maatschappij). Op de onderrand van de brug is te lezen dat het bruggeld 10 cent per schip is. De huidige J en A ter Borgbrug in de Oosterstraat over het Ruiten A kanaal is een moderne brug die slechts zelden wordt geopend om (pleziervaart) schepen door te laten. Het huidige doorvaart-tarief is de schrijver dezes niet bekend. De brugwachterswoning en café de Boer zijn reeds lang afgebroken.

STADSKANAAL – In de populaire rubriek Vervlogen tijden neemt Jaap Meijering uit Stadskanaal u deze keer mee naar het eerste spoorstation in Stadskanaal.

door Jaap Meijering

In 1905 werd de nieuwe spoorlijn tussen Stadskanaal en Assen feestelijk geopend. Na het binnenrollen van het stalen ros op het N.O.L. (Noord Ooster Locaal) station werd door de heer Somer, eigenaar van de houthandel en turfstrooiselfabriek Landeweer en Somer, een feestrede gehouden.

De intocht werd opgeluisterd door een grote optocht vanaf de watertoren tot het toenmalige Hotel De Haan, later onder meer Bleeker en Daleman. Met versierde fietsen en rijtuigen, geëscorteerd door marechaussee te paard trok de stoet door Stadskanaal. Ook een bloemencorso alsmede een keuring van tuigpaarden stond op het programma. In de feesttent achter Hotel Brouwer* werden door heer Somer de prijzen uitgereikt.

Voor het mooiste rijtuig ontving G.Zwartsenberg de 1e prijs terwijl Mej. Groenier en Mej. Westenborg resp. de 1e en 2e prijs ontvingen voor hun prachtige versierde fietsen”. Aldus een krantenartikel.

Op de ansichtkaart uit 1906 loopt een breed verhard zandpad naar het stationsgebouw van de later genoemde NO.L.S (Noord Ooster Locaal Spoorlijn). Het ‘Locaal’ geeft hier aan dat de lijn een lokale bestemming had en er met het zogeheten ‘locaaltje’ niet harder gereden mocht worden dan 45 kilometer per uur. De reis naar Assen duurde in die tijd 45 minuten. In het stationsgebouw waren links respectievelijk een 3e en een 2e klasse wachtkamer. Standsverschil is toch van alle tijden. Hoewel toen een 1e klas bij een ‘locaaltje’ nog niet voorkwam.

In 1910 werd de spoorlijn van Zuidbroek doorgetrokken via Veendam en Wildervank naar Stadskanaal. In 1913 werd het stationsgebouw naar beide zijden vergroot. Het rechter gedeelte deed dienst als goederenopslag. Eerst voor ATO en later van Gend & Loos. Pas in 1924 werd de spoorlijn S.T.A.R. (Stadskanaal Ter Apel Rijksgrens) doorgetrokken naar Ter Apel.

Zoals in die tijd gebruikelijk was, werd bij een nieuw station vaak direct een stations-koffiehuis gebouwd. T. Poppens uit Martenshoek liet voor een bedrag van 9783 gulden het Hotel De Noord-Ooster bouwen (links op de foto). Onder in het gebouw was een paardenstal en buiten (links voor) een parkeerterrein voor koetsen. Na Poppens was familie Völlinck-Stam eigenaar van het hotel en koffiehuis. In het linker gedeelte woonde lange tijd de fam. J. Meijer, die later de kelder beheerde als rijwielstalling voor trein- en busreizigers. Daarna werd in het gebouw het Bejaardentehuis Thabita gevestigd. Nu is het een kamerverhuurbedrijf.

Het Stationsgebouw is in 1978 afgebroken. Gelukkig bleef de spoorlijn naar Zuidbroek nog in tact en bouwde, de in het leven geroepen Stichting Museumspoorlijn S.T.A.R. op deze plaats weer een station. Misschien dat ruim 110 jaar na data straks ook de eerste personentrein van Groningen via Veendam weer feestelijk in Stadskanaal wordt onthaald?

* Hotel Brouwer De Leeuw stond op de plaats waar nu de Lindenstraat loopt en waar het restaurant stond van respectievelijk Kl. Noorman, Ev. Oosterhuis en Harry Schut.

U wilt reageren op het artikel? U heeft aanvullingen? Neem dan contact op met Jaap Meijering, 0599-613985. Mailen kan ook: meijeringjl@planet.nl

TWEEDE EXLOERMOND – Jacco Pranger uit Nieuw-Buinen neemt de lezer deze week mee terug naar 1920. Op de foto staat het winkelpand aan het Zuiderdiep 207 in Tweede Exloërmond.

Op het pand boven de deur staat het jaartal 1907, het jaar van de bouw van dit pand dat is ontworpen door architect Klaas Prummel. Destijds gebouwd als winkelpand en schildersbedrijf van de familie Alssema.

Anne Jelle Alssema was schilder en zijn vrouw Afien Pre was vroedvrouw. In het dorp werd veel gebouwd: huizen, winkelpanden, boerderijen en gemeenschappelijke gebouwen die ook in de verf moesten worden gezet en dus veel werk opleverden. In het dorp woonden veel jonge gezinnen en ook de vroedvrouw had dus veel werk.

Het woonhuis stond halverwege het dorp, vroeger het centrum genoemd. Tussen het woonhuis en nummer 209 – het café van Groenier (rechterzijde van het winkelpand, niet zichtbaar op de foto) lag vroeger de zandweg, sintelweg naar Eerste Exloërmond. De verbindingsweg tussen de beide dorpen kwam te vervallen, nadat in de jaren 70 van de vorige eeuw de Mondenweg werd aangelegd.

De Mondenweg ligt naast huisnummer 205 enkele huizen terug. Daar staat ook het voormalige tolhuis, waar later de familie Oosterhuis hun kwekerij had.

In 1915 verkocht de familie Alssema het woonhuis en winkelpand aan de familie Albert Barelds die er een kruidenierszaak begon. De kruidenierswaren werden niet alleen in de winkel verkocht, maar ze werden ook aan huis bezorgd. De ene dag werden de boodschappen boekjes opgehaald waar de benodigde levensmiddelen in stonden en de andere dag werden de levensmiddelen aan huis bezorgd. In het begin met paard en wagen, later met een kleine vrachtwagen maar ook per fiets.

De kinderen van Albert Barelds – de zonen Jan en Willem – kwamen ook al gauw in het bedrijf te werken en leerden zo het vak kennen. In 1953 namen zij samen het bedrijf van hun ouders over. In 1957 werd het bedrijf door Willem Barelds samen met zijn vrouw Elsje Kloppenburg overgenomen. Het werd bij de Kamer van Koophandel ingeschreven als kruideniersbedrijf, kleinhandel in drogisterij en tabaksartikelen, en beperkt textielbedrijf. Het bedrijf heeft rond 1988 ook nog onder de formule gewerkt van 4=6 een zelfbedieningswinkel; een systeem van 4 gulden zegeltjes sparen en 6 gulden ontvangen.

In 1991 ging de winkeldeur op slot. De winkelruimte werd later omgebouwd tot woonhuis. Nog altijd wordt het pand bewoond door de kinderen van Willem en Elsje Barelds. Elsje overleed in 2004 en Willem in 2015.

U wilt reageren op het artikel? Bel Jacco Pranger, 06-21831002 of stuur een mail naar pranger@nieuwbuinen.com

TER APEL – Deze week vertelt Rienhart Wolf over een ansichtkaart die dateert van omstreeks 1925. Te zien is de Koningstraat in Ter Apel in westelijke richting.

door Rienhart Wolf

Van links komt de Koningdwarsstraat vanaf de Hoofdstraat. Op de achtergrond is één van de woonhuizen aan de Kloosterveenweg zichtbaar. De elektriciteit ging nog bovengronds waarbij elk woonhuis een aftakking had waarbij de elektriciteitsdraden verliepen via de karakteristieke porseleinen isolatoren. Aan dezelfde elektriciteitspalen was ook de straatverlichting opgehangen.

De stoep was geplaveid, maar de straat (nog) niet. Op deze foto zien we alleen de dubbele en enkelvoudige woningen aan het – als eerste gebouwde – westelijke deel van de Koningstraat. Aan het later gebouwde oostelijke deel, achter de rug van de fotograaf stond ook nog een blok rijtjeswoningen, ook wel aangeduid als ‘de kazerne’. Misschien was de maker van deze foto wel fotograaf Lunow die zijn allereerste atelier (inclusief donkere kamer) had in de Koningstraat.

De straat was genoemd naar meester Tjaard Koning, hoofd van de openbare school aan de Westerstraat en voorman van de stichting Ter Apeler Woningbouw. Die stichting, opgericht in 1916, had als doel de bouw van goede en bovenal betaalbare woningen te bevorderen. In de beginjaren van de vorige eeuw was in Zuidoost Groningen namelijk nog ruimschoots sprake van woningnood en verkrotting.

De Koningstraat kan gezien worden als de het eerste sociale woningenproject in Ter Apel. Tijdens de bevrijding in april 1945 werd de Koningstraat getroffen door granaatvuur van Poolse tanks vanaf de Westerstraat. Daarbij ontstond aanzienlijke materiële schade maar voor zover bekend vielen er geen slachtoffers. De aanblik zoals hier op deze foto bestaat niet meer, alle oorspronkelijke huizen hebben plaats gemaakt voor nieuwbouw.

STADSKANAAL – In de populaire rubriek Vervlogen tijden neemt Jaap Meijering zijn lezers mee naar 1907 en vertelt hij over de karakteristieke villa van Hiskes aan de Poststraat in Stadskanaal.

door Jaap Meijering

STADSKANAAL Als één van de vele prachtige villa’s die Stadskanaal rijk was, kan genoemd worden het statige herenhuis dat in de volksmond bekend stond als ‘Hiskesbörg’. De villa aan de Poststraat links op de ansichtkaart werd in 1899 gebouwd in opdracht van landbouwer en grootgrondbezitter W. Hiskes. Rond de villa werd een prachtige tuin met waterpartijen aangelegd die aan de ene kant strekte tot aan de Onstwedderweg en aan de andere kant tot de boerderij van R .Oldenburger (later L. Meertens) naast het postkantoor. Rondom deze tuin een slingerende vijver.

Links achter de borg was de landbouwschuur van Hiskes. Zijn landerijen strekten zich uit tot Ter Maars. Ook langs de Krommewijk had hij grote percelen akkerland. De landbouwschuur is later deels verbouwd tot woning. Onder meer landbouwer J.B. Schrör heeft hier nog verschillende jaren gewoond. Midden achter op de foto tussen de bomen is de in 1849 gebouwde boerderij van de familie Maarsingh nog juist zichtbaar.

Achter de boerderij liep de Onstwedderwijken langs de Onstwedderweg. Nadat de boerderij van Maarsingh werd afgebroken bouwde rond 1966 D. Podgorski hier zijn Peugeot garage. Later Van der Werff. De drie keurig uitgedoste dames, poserend voorop de foto met fiets, zijn Christien Olthof, Wika Kuiper en Trijn Sprang. Deze laatste trouwde later met makelaar Joh. Wolters die geruime tijd aan de Poststraat 7 een makelaarskantoor, brandverzekering en sigarenzaak had.

Deze ansichtkaart is verzonden in 1907. De al breiende jongedame op de achtergrond alsmede de jongeheer met de zogenaamde pofbroek versterken het nostalgische tafereel op deze foto. In 1933 werden er in de tuin aan beide zijden van het pand aan de Poststraat nieuwe woningen gebouwd. De villa bleef echter zijn status behouden.

In 1970 werd het pand verkocht en ingericht als café-restaurant onder de naam Tresaborg. In de nacht van zondag 6 augustus 1989 is het statige pand met prachtig balkon en serre door brand van binnen geheel verwoest. Herbouw was te kostbaar, zodat het werd afgebroken. Daarmee verdween weer een historisch pand in Stadskanaal. De familie Mulder heeft later op deze plek een geheel nieuwe woning gebouwd.

U wilt reageren op het artikel van Jaap Meijering? Bel Jaap Meijering (0599-613985) of stuur een mail naar meijeringjl@planet.nl

NIEUW-BUINEN – Deze week toont Jacco Pranger de lezers een klassenfoto uit 1934 met klas 5 van school 15 in zijn woonplaats Nieuw-Buinen.

door Jacco Pranger

De naam van de school verwijst naar het plaatsnummer 15 waar het schoolgebouw staat. Vroeger was Nieuw-Buinen opgedeeld met nummers van plaatsnummer 1 tot plaatsnummer 76; vanaf de kant van Stadskanaal tot Buinerveen.

School 15 werd gebouwd in 1845, maar door de forse groei van het aantal kinderen naar 229 in 1858, werden plannen bedacht om uit te breiden. In 1863 zijn pas de plannen tot uitvoering gebracht en werden enkele lokalen bijgebouwd. In 1880 werd vervolgens besloten om een nieuwe school te bouwen, die voldeed aan de eisen van die tijd. De school werd in 1881 in gebruik genomen. In 1896 en 1911 werd de school nogmaals verbouwd tot een school met zeven lokalen.

Vanwege verzakkingen en scheuren werd in 1937 besloten om een nieuwe school te bouwen. De school werd achter de verouderde school gerealiseerd met vier lokalen. De opening was in 1939. De oude school werd afgebroken om plaats te maken voor het schoolplein en de speelplaats. In juni 1978 werd voor het laatst lesgegeven. De leerlingen en leerkrachten verhuisden naar een nieuw gebouw aan de Wilgenlaan, school 24.

Het schoolgebouw werd verkocht aan Veldink rolstoeltechniek die rolstoelen produceerden en repareerden. Na de verhuizing van Veldink in 2014, vestigde zich een ander bedrijf in het pand: Hofstra Interieur en houtbewerking. Het gebouw is aan de buitenzijde niets veranderd en oogt nog als een schoolgebouw. Plaats nummer 15 vinden we aan het Noorderdiep nummer 382.

Op de foto staan onder meer juf Dik, meester Benus, meester Aardema, meester Martens en juf Boelens. De namen van de kinderen ontbreken. Herkent u sommige leerlingen? Bel dan Jacco Parnger (06-21831002) of stuur een mail naar pranger@nieuwbuinen.com

TER APEL – Het familiebedrijf Grol heeft in Ter Apel lange tijd een belangrijke rol gespeeld in de plaatselijke werkgelegenheid.

door Rienhart Wolf

De uit Oude Pekela afkomstige kleermaker Egbert Cornelis Grol Pekela woonde op de hoek van de (toen) Oude Weg en de Sellingerstraat. Zijn zoon Cornelis Egbert Grol werd daar in 1834 geboren. Die bouwde de kleermakerij fors uit en betrok na het graven van het Stads-Ter-Apeler-Kanaal een strategisch gelegen pand aan het andere uiteinde van de Oude Weg, nabij de Roswinkelerbrug aan de Hoofdstraat.

Daarin dreef hij – later met zijn zoon Willem Cornelis (geboren in 1865) – naast de kleermakerij ook een kledingwinkel. Het belangrijkste dat daar gemaakt en vervolgens verkocht werd was werkmanskleding voor veenarbeiders.

In de hoogtijdagen van de verveningsarbeid rond Ter Apel verdienden daarmee vele honderden van hen in de directe omgeving van Ter Apel hun brood. Aldus was er ook veel vraag naar werkmanskleding en Grol verdiende daar goed aan. Aanzienlijke uitbreidingen vonden plaats in 1928 en 1933 maar toen stond er dan ook een heus fabrieksgebouw langs de Oude Weg waarin op grote schaal geproduceerd kon worden.

Een grote kentering ontstond eind jaren 60 met toenemende concurrentie uit lage lonen landen, de afschaffing van het stukloon en tegelijkertijd de invoering van het minimum jeugdloon in Nederland.

Grol was één van de vele confectiefabrieken die daardoor in moeilijkheden kwam. In een poging het tij te keren werd confectiekleding rechtstreeks vanuit de fabriek aan de consument verkocht. Bij de eerste verkoop in 1970 zag het daarbij zwart van de mensen en was de Oude Weg verstopt door de auto’s van het publiek dat van heinde en verre was toegestroomd. Meerdere van dergelijke succesvolle rechtstreekse fabrieksverkopen, ook op andere locaties in Nederland hielpen nog om de productie aan de man te brengen.

Toch was de ondergang niet meer tegen te houden en ondanks een breed gedragen lokale hulpactie waarbij meerdere Ter Apelers naar Den Haag togen om de overheid om steun te vragen, moest de fabriek begin 1974 de poorten sluiten. Nadien was het fabrieksgebouw nog jaren in gebruik als kerkgebouw, nu is het in gebruik als een fraai appartementencomplex.